آرش خلیل‌خانه: موزه ها علاوه بر آنکه هنوز نتوانسته اند به نیاز مخاطبان خود پاسخ دهند در جذب مخاطبان خود نیز توفیق نداشته اند.دلایل این ناکامی را با زهرا احمدی پور ؛ رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشورمان مطرح کردیم که از نظر می گذرانید:
وضعیت موزه‌های کشور با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارد؛ بطوری که مدیران این مجموعه ها می‌گویند تنها یک موزه نزدیک به استانداردهای جهانی در کشور وجود دارد.برای استاندارد کردن موزه‌ها به چه امکاناتی نیاز داریم؟
در درجه اول بحث فضای موزه‌ها و محل نگهداری آثار و اشیاء و فقسه‌هاست که باید استاندارد باشند. بحث نورپردازی، شرایط فیزیکی محیط موزه، شیوه نگهداری اشیاء، حفاظت الکترونیکی موزه‌ها و اینکه به ویژه بتوانیم در انبارهایمان برچسب‌های الکتروینکی داشته باشیم و بتوان همه آن ها را به صورت هوشمند به شبکه «جام» متصل کرد، وارد کردن اطلاعات اشیاء به شبکه و حفظ و اطمینان از اصالت اشیائی که بین موزه‌ها جابجا می‌شوند یا به خارج می‌روند مسایل جدی است که برای بالا بردن استاندارد و سطح کیفی موزه‌ها مطرح هستند.
یکی از مشکلات جدی ما اینست که موزه‌های ما برای همگان به ویژه افراد خاص و دارای معلولیت قابل دسترسی نیست. کسانی که مشکلات حسی و حرکتی دارند نمی‌توانند از موزه‌های ما بازدید کنند ما با یک تقاضای گسترده برای شکل‌گیری موزه‌های شخصی در چند سال اخیر مواجه شده‌ایم و این موضوع سبب شده قدری تمرکز ما روی گسترش موزه‌ها قرار گیرد. در بحث استاندارد‌سازی و افزایش کیفیت خدمات موزه‌ها چون موضوعی هزینه‌‌بر است ما با کندی حرکت کرده‌ایم.البته یکی از معیارها و برنامه‌های اصلی ما برای سال ۹۶ انجام بازرسی کامل از موزه‌ها برای شناسایی نقاط آسیب هر موزه و ارایه یک مدل برای بهبود وضع این موزه‌هاست.
وقتی قرار است محلی به نام موزه با هدف آشنایی همه مردم با میراث فرهنگی مان داشته باشیم باید شرایط ورود و بازدید از آن را هم برای همه مردم فراهم کنیم .در حالی که هنوز این حق را مثلاً برای معلولان قایل نشده ایم و بسیاری از معلولان نمی توانند از خدمات موزه ها استفاده کنند. سازمانی که می‌خواهد ۲۰ میلیون گردشگر به ایران وارد کند، چقدر در سیاست‌گذاری‌ها و زیرساخت‌ها به حقوق معلولان توجه نشان داده است؟
تلاش داریم یکی از موزه‌ها را به صورت خاص برای همه آماده کنیم. الان یکی از مشکلات جدی ما اینست که موزه‌های ما برای همگان به ویژه افراد خاص و دارای معلولیت قابل دسترسی نیست. کسانی که مشکلات حسی و حرکتی دارند نمی‌توانند از موزه‌های ما بازدید کنند. کسی که نابینا است نمی‌تواند وارد موزه شود و خدماتی به آن ها ارایه نمی‌شود. اینها را به صورت چارچوب‌هایی برای اجرا اماده می‌کنیم. چندی پیش نشستی به مناسبت روز موزه و معلولیت‌ها در کاخ موزه گلستان برگزار شد. در همین مراسم افراد دارای معلولیت‌ها نمی‌توانستند از فضای داخل کاخ استفاده و بازدید کنند. من از همه آن ها عذرخواهی کردم چون این کاخ یک میراث جهانی است ولی ما امکاناتی برای ارایه خدمات به معلولان و افراد دارای محدودیت های جسمی و ذهنی در آنجا نداشتیم.
به همین منظور ما کاخ گلستان را به صورت پایلوت برای آماده‌سازی تمام فضاها در سال ۹۶ در همان جلسه در نظر گرفتیم و بعد آنرا به یک الگو برای ارایه به بقیه موزه‌ها و کاخ موزه‌ها ارایه خواهیم داد.
نرخ بلیت‌های موزه‌ها بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
نرخ بلیت موزه‌ها بر مبنای مصوبه دولت در سال ۹۴ تعیین شده و در سال ۹۵هم تمدید شد. مبنا هم بر این اساس بوده که نرخ بلیت گران نباشد تا همه بتوانند استفاده کنند و هم به عنوان منبع درآمد برای موزه‌ها قابل اتکاء باشد.اما اتفاقی که در برنامه ششم افتاده ما باید تا پایان خرداد ماه تشکیل هیأت امنای موزه‌ها را اجرایی کنیم که در بحث تعیین نرخ و خدماتی که باید ارایه شود آن ها تصمیم‌گیری خواهند کرد.
با این حال با وجود افزایش نرخ موزه‌ها در سال های اخیر، نه تنها به تجهیزات موزه‌های کشور اضافه نشده، بلکه گاه دسترسی به بروشورهای مربوط به اشیاء موزه‌ای هم برای همه بازدیدکنندگان امکان پذیر نیست؟
چرا این امکانات وجود دارد. بروشورها در موزه‌ها هست و مردم می‌توانند استفاده کنند.
در برخی موزه‌ها این امکانات نیست. موضوع فقط بروشور هم نیست. امروز در موزه‌های کشورهای مختلف از امکانات پیشرفته و الکترونیکی برای ارایه اطلاعات جذاب کردن بازدید مردم استفاده می‌شود دستگاه‌هایی مثل گوشی‌های بیسیم که اطلاعات لازم درباره هر شیء را به بازدیدکنندگاه بدون نیاز به راهنمای انسانی می‌دهد یا برگزاری تورهای مختلف که در موزه‌های ما نیست و دیدار از موزه تنها به تماشای ویترین‌ها خلاصه می‌شود!
بله! این امکانات در موزه‌ها نیست. ولی ما این ابزارها و امکانات را در همان طرح پایلوت در کاخ موزه گلستان به کار گرفته‌ایم و در حال آزمایش این ابزارها و دستگاه‌ها هستیم. بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از گوشی‌های ویژه و شناسه‌هایی که در موزه نصب شده کل اطلاعات مربوط به هر اثر را به زبان‌های مختلف دریافت کنند. این امکانات باید به مرور در موزه‌های دیگر هم بکار گرفته شود.
یکی از پرسش هایی که در خصوص مدیریت موزه ها مطرح اسن مساله متولی آن هاست.متولی رسیدگی به مشکلات کاخ موزه‌ها کدام نهاد است؟ میراث فرهنگی یا شهرداری؟
کاخ موزه‌هایی که مرتبط با ماست اداره و نگهداری آن با سازمان است و ما مراقبت می‌کنیم. شهرداری‌ها در داخل موزه‌ها حضور ندارند. برخی کاخ موزه‌ها هم در اختیار نهادهای دیگر مثل بنیاد مستضعفان است که متولی شان خود آن ها هستند.
نظر شما